Zamek Owiesno

Decyzję o budowie warowni w Owieśnie wydał Zygmunt von Pogorella - starosta księstwa świdnickiego. Owiesno należało do rodziny Pogorella (pol. Pogorzela) jeszcze za panowania Piastów. Jednym z protoplastów rodu był Jarosław Pogorzel "z Owiesna" - fakt, że do swego nazwiska dołączył nazwę wsi sugeruje, że już wówczas (żył po koniec XIII wieku) we wsi znajdowała się siedziba rycerska- prawdopodobnie drewniana. Inna wersja mówi, że pierwszy gród w Owieśnie zbudowali na początku XIII wieku Templariusze. Pewne jest jedynie to, że w miejscu starego grodu, z polecenia Zygmunta, w latach 1385-1417 zbudowano nową murowaną warownię. Mimo burzliwej historii regionu zamek pełnił funkcję siedziby rodu von Pogorella (i spowinowaconych z nimi rodów von Nimptsch i von der Heyde) nieprzerwanie, aż do roku 1797, kiedy to wraz z całą wsią został w ślubnym posagu przejęty przez rodzinę von Seidlitz.

Rodzina von Seidlitz mieszkała tu aż do roku 1945. Ostatnim niemieckim panem na zamku był hrabia Adolf Seidlitz Sandreczki, major Wehrmachtu - zginął 2 maja 1945 we Wrocławiu. Po wojnie zamek został znacjonalizowany przez ówczesne polskie władze. Znamienne jest to, że w swej ponad 600-letniej historii przetrwał bez szwanku kilka wojen a nie oparł się ludowej, komunistycznej władzy - pozbawiony opieki, dewastowany, szybko zaczął niszczeć a w latach 60. mury zaczęły się stopniowo walić.

Zamek w Owieśnie w swoich założeniach miał godzić funkcje obronne z funkcją wygodnej rodowej siedziby. Pomimo remontów prowadzonych w XIX wieku, które miały nadać mu nieco pałacowego charakteru, obiekt zachował swój średniowieczny charakter. Mury tego jedynego w Polsce okrągłego zamku tworzą okrąg o średnicy 30 metrów. Z prostego rachunku wynika zatem, że sama budowla zajmuje powierzchnię około 700 metrów kwadratowych. W jej wnętrzach znajdowało się ponad 50 różnych pomieszczeń!

Zamek zbudowano na nizinie, wymagał zatem odpowiednich fortyfikacji. W średniowieczu otoczony był przez grube mury, głęboką fosę i kolejną, drugą, zewnętrzną linię murów - dostępu za nie broniła wieża z bramą. Z tych umocnień do dzisiaj zachowała się jedynie fosa. Sam zamek również posiadał wysoką kwadratowa wieżę oraz wewnętrzny dziedziniec w kształcie trapezu.

Aktualnie pozostaje dobrze zachowaną ruiną. Co prawda wieża oraz dach zawaliły się, ale większość ścian nadal stoi na swoim miejscu i pozwala podziwiać wyjątkowy charakter tej budowli. Wśród ruin dostrzec można różne architektoniczne detale m.in. barokowy portal, z rzeźbioną męską i damską głową oraz łacińskim napisem "Nec Vita Nec Mors Separabit" (Nic nie oddzieli życia od śmierci). W bezpośrednim otoczeniu ruin zamku znajduje się budynek wzniesiony w konstrukcji przysłupowej z dachem krytym łupkiem. Obiekt powstał w XIX wieku i pełnił funkcję domu ogrodnika.

Obecnie ruiny zamku znajdują się pod opieką fundacji "Zamek Chudów", dzięki której w 2009 roku przeprowadzono pierwsze prace porządkowe i zabezpieczające. W ruinach odbywają się imprezy plenerowe i turnieje rycerskie. Cyklicznym wydarzeniem są odbywające się tutaj od kilku lat (w okolicy 21 czerwca) obchody Nocy Świętojańskiej.

Legenda i skarby

Z zamkiem związana jest pewna tajemnica. Otóż wg niektórych badaczy na jego miejscu w XIII wieku stał obronny gród należący do zakonu Templariuszy. Ów gród miał podobno podziemne połączenie ze stojącym we wsi kościołem, a w takich właśnie miejscach Templariusze lubili chować swoje skarby.. Z tym właśnie pierwszym grodem wiąże się ciekawa legenda.

>>>Legenda o Tatarach i oblężeniu zamku w Owieśnie<<<

Bardziej nam współczesne opowieści o skarbach związane są z rodem von Seidlitz. W 1945 roku, kiedy wiadomo już było, że wojna jest dla Niemców przegrana, i że zamek w Owieśnie trafi wkrótce w ręce sowietów, kazali oni miejscowemu kowalowi przygotować kilka stalowych skrzyń. Pogłoski mówią, że wypełniono je cennymi przedmiotami i dziełami sztuki, poczym zakopano gdzieś w rozległym zamkowym parku. Jak dotąd poszukiwaczom udało się odnaleźć jedynie kilka butelek starego wina..

Autor: misza

Źródła:
foto 5: Kinch1904/Wikipedia
film 1: TVSUDECKA PL/YouTube